Okresy rozwojowe w życiu człowieka W okresie życia popłodowego wyróżnia się:

1.Okres noworodkowy
Noworodkiem nazywamy dziecko urodzone po 22 tygodniu ciąży, ważące ponad 500g aż do
ukończenia 28 dnia życia. Prawidłowa masa noworodka urodzonego o czasie waha się w granicach od 2500g do 4500g, a długość od 48 cm do 52 cm. Po urodzeniu i w
dalszym rozwoju dziecko ustala na ogół dość harmonijnie swój stosunek do otaczającego je świata.
Okresowo zdobywa nowe cechy i czynności, burząc poprzednią równowagę, aby uzyskać nową.
Ten okres utraconej równowagi nazywany jest okresem przełomu. Okresami przełomu
są: noworodkowy, poniemowlęcy i dojrzewania płciowego. Okresami równowagi są: niemowlęcy, dziecięcy, młodzieńczy.

Dziecko rodzi się z wykształconymi narządami zmysłów. Jego analizatory są gotowe do
funkcjonowania już od pierwszych chwil życia. Dziecko po urodzeniu przechodzi swój pierwszy
i najcięższy kryzys życia. Przejście od życia płodowego, w którym wszystkie jego potrzeby były
zaspakajane przez organizm matki, do życia poza jej organizmem połączone jest z przekształceniem
w okresie noworodkowym wielu czynności życiowych. Są to: uruchomienie samodzielnych mechanizmów
oddychania, krążenia, wydalania, trawienia itp. Te czynności przystosowawcze określa się
mianem adaptacji noworodka. Także w tym czasie dziecku złuszcza się naskórek,
odpada pępowina, wygaja się pępek. Reguluje się temperatura ciała i przemiana materii.
W ciągu pierwszego miesiąca życia dziecko przystosowuje się do zmienionych warunków
oddychania, pobierania pokarmu, wydalania zbytecznych dla organizmu produktów itp. Ciekawą cechą charakterystyczną tego etapu rozwoju człowieka jest długi okres snu.
Noworodek śpi około 21 godzin na dobę (występują jednak duże odchylenia osobnicze),
budząc się tylko w porach karmienia. Wyodrębnienie tego okresu z niemowlęctwa jest
konieczne ze względu na trwający w tym czasie okres adaptacji młodego organizmu do życia
w nowym środowisku. Nauką zajmującą się problemami zdrowotnymi tego okresu jest neonatologia.
Noworodek jest bezsilny i bezbronny wobec otoczenia. Po ok. 2 tygodniach życia rozpoznaje głosy bliskich.
Innymi ciekawymi cechami są płacz bez wydzielania łez, szaroniebieskie tęczówki, a także bardzo intensywny wzrost. Dziecko rodzi się z krzykiem, po którym powietrze po raz pierwszy wchodzi do płuc i
wypełnia sklejone pęcherzyki płucne. Płuca rozprężają się, w naczyniach płucnych
zaczyna krążyć krew. Od tego momentu zapotrzebowanie organizmu w tlen odbywa się poprzez drogi oddechowe,
około 75% noworodków zaczyna oddychać w pierwszej minucie życia. Okres noworodkowy charakteryzuje pewien
zastój rozwoju przy jednoczesnym intensywnym przystosowaniu się wielu funkcji organizmu do czynników otaczającego
środowiska zewnętrznego. Noworodek przejawia ogólną aktywność ruchową. Ruchy są
chaotyczne nieskoordynowane i występują spontanicznie na bodźce zewnętrzne.

2.Okres niemowlęcy
Niemowlę to dziecko od urodzenia do końca pierwszego roku życia. W czasie tego okresu

następuje zdumiewający wzrost i rozwój. Niemowlę ma charakterystyczny wygląd.
Posiada ono stosunkowo dużą głowę, krótką szyję, duży tułów. Dziecko w tym okresie posiada obfitą
tkankę tłuszczową nadającą mu okrągłe zarysy. Niemowlę jest bardzo wrażliwe na wpływy zewnętrzne.
Musi być prawidłowo żywione dla właściwego rozwoju. Pierwszy okres życia jest czasem, w którym szczególne
często zagrażają dziecku choroby wynikające z niedoboru, na przykład krzywica (z niedoboru witaminy D) oraz niedokrwistość
(brak żelaza). Dlatego prawidłowe żywienie jest bardzo ważne. Najwłaściwszym pokarmem dla niemowlęcia jest pokarm matki. Jest sterylny, bezpośrednio
z miejsca produkcji przekazywany do spożycia. Zawiera on składniki, które odgrywają istotną
rolę w procesach odporności przeciw zakaźnej. Karmienie piersią stwarza także okazję do bezpośredniego, intymnego kontaktu dziecka z matką.
Rozwój w okresie niemowlęcym jest szczególnie intensywny. Mówimy o rozwoju psychoruchowym,
ponieważ w tym okresie nie można odróżnić tych dwóch komponentów rozwoju. Noworodek to człowiek
kompletnie zależny od otoczenia - bezradny, mało ruchliwy, niezdolny do samodzielnego poruszania.
Nie nawiązuje kontaktu z otoczeniem. Nie rozumie ludzkiej mowy i nie mówi. W pierwszym roku życia
dziecko przede wszystkim osiąga spionizowaną postawę ciała. Niemowlę osiągając pionizację uczy się manipulować ręką.
Nie jest to wcale takie proste. Dłoń ludzka skoordynowana ze wzrokiem stanowi niedoścignionej doskonałości
narzędzie pracy. Pionizacja ciała pozwala na opanowanie lokomocji. Co prawda w pierwszym okresie niemowlęta poruszają
się "na czworakach", raczkując, ale jest to przejściowa faza rozwoju. Pod koniec roku zazwyczaj dziecko już staje
i chodzi. Nie jest to jeszcze chód zbyt pewny, ale pierwszy krok na drodze rozwoju motorycznego w tym zakresie W ciągu pierwszych 3, 4 miesięcy życia bardzo szybko dojrzewa system wzrokowy niemowlęcia.
Zwiększa się ostrość wzroku. Dziecko uczy się poznawać otoczenie - wykształca w sobie zdolność
emocjonalnego reagowania na osoby bliskie, przede wszystkim na matkę, zdolność poznawania otoczenia
przez branie do rąk i smakowanie różnych przedmiotów oraz, co istotne, zdolność przywiązywania się
do matki jest bardzo ważną cechą. W tym właśnie okresie kształtują się zasadnicze elementy rozwoju uczuciowego. W ciągu pierwszego roku życia dziecko opanowuje mowę. Rozumie, co do niego się mówi
po intonacji głosu, po wyrazie twarzy rozmówcy, uczy się poznawać zabarwienie uczuciowe ludzkiej
mowy. Pod koniec roku zazwyczaj samo mówi i choć rozwój mowy trwać będzie jeszcze długo,
to jest to istotny postęp. Równie ważną cechą okresu niemowlęcego jest umiejętność opanowania
zwieraczy - dziecko uczy się sygnalizować potrzeby fizjologiczne. Zaczyna rozumieć krótkie polecenia. Pojawiają się także zęby mleczne.
Rozwój niemowlęcia odbywa się dzięki właściwym warunkom higieniczno - zdrowotnym,
ale także dzięki wpływom środowiska. Trzeba pamiętać, że bodźcem do rozwoju dziecka,
do pokonywania wielkich i różnorodnych trudności jest przykład człowieka dorosłego. Dziecko
wychowywane bez dorosłych nie nauczy się chodzić, mówić ani rozumieć ludzkiej mowy.
Dlatego ten okres jest bardzo ważny i wymaga wiele troski i starań ze strony rodziców.

3. Okres poniemowlęcy
Wiek poniemowlęcy przypada na drugi i trzeci rok życia. Tempo rozwoju somatycznego
jest teraz znacznie wolniejsze. Zmniejsza się zapotrzebowanie na pokarmy, znika podskórna tkanka tłuszczowa.
Dziecko staje się znacznie szczuplejsze, ale za to sprawniejsze. Stopa ulega wysklepieniu, zaczyna się lordoza
lędźwiowa, słabe są mięśnie. Doskonali swoją motorykę i mowę, dzięki czemu staje się bardziej niezależne,
samodzielne i zaczyna poznawać otoczenie.
Charakterystyczną cechą dziecka w tym okresie jest "głód ruchu i wrażeń", czyli ogromne
zapotrzebowanie na ruch. Dzieci źle znoszą monotonne zajęcia - z trudem skupiają się nad
jedną czynnością dłużej. Wielka ruchliwość prowadzi do zmęczenia, dlatego też należy dbać,

aby dziecko dużo spało. W tym czasie następuje doskonalenie chodzenia. Wzrasta sprawność manipulacyjna.
Następuje również zaostrzenie spostrzegawczości. Dziecko manipulując przedmiotem zwraca
uwagę na te jego cechy, które mają znaczenie podczas wykonywania określonej czynności.
Poznaje coraz więcej skutecznych sposobów działania. Zapamiętuje je, a potem odtwarza w
podobnych sytuacjach. Cechami charakterystycznymi tego okresu są egocentryzm, negatywizm, upór, zmienność stanów emocjonalnych.
W okresie poniemowlęcym dzieci chorują zazwyczaj na choroby zakaźne. Obecnie szczepienia wyeliminowały
większość tych chorób. Zwiększają się także ilości urazów, bo dziecko ruchliwe, pozbawione doświadczenia,
wykazuje brak rozwagi. Dotyka płomienia świecy, albo skacze ze znacznej wysokości, ponieważ nie umie jej ocenić.
W trzecim roku życia dziecko zaczyna wypowiadać myśli w postaci całych zdań.
W tym okresie dziecko powinno już opanować świadome oddawanie moczu i kału, czyli
sygnalizować potrzeby fizjologiczne. Uzębienie mleczne
ustala się w pełnym zakresie (20 zębów). W związku z tym zmienia się sposób żywienia dziecka, które coraz bardziej przechodzi z
pokarmów papkowatych i półstałych na stałe. Wtedy wzrasta sprawność rąk dziecka i precyzja
ruchu oraz zaczyna się ono usamodzielniać. Jednak ono nie posiada umiejętności wspólnej zabawy z rówieśnikami.

4. Dzieciństwo
Początek okresu dzieciństwa ustala się z chwilą, gdy dziecko na tyle wydoroślało,
że porusza się swobodnie (chodzi, biega), dość łatwo porozumiewa się z otoczeniem
za pomocą mowy, świadomie oddaje mocz i stolec oraz ma wszystkie zęby mleczne. Ze
względów praktycznych wyróżnia się w nim podokresy przedszkolny i szkolny.

Wiek przedszkolny - trwa od trzeciego do siódmego roku życia. Jego cechą jest dalsza,
stopniowa zmiana sylwetki dziecka - głowa powiększa się nieznacznie, wzrasta wyraźnie tułów i
kończyny. Pod koniec szóstego roku życia sylwetka dziecka nabiera pewnych cech typowych dla danej płci:
u chłopców ulega rozrostowi pas barkowy, u dziewcząt pas biodrowy. Kości i mięśnie rosną szybko. Siła mięśniowa
i sprawność motoryczna ulegają wzrostowi. W dalszym ciągu jednak słabsze są wiązadła, co bywa przyczyną występowania
urazów i wad postawy (zwłaszcza skrzywień kręgosłupa). Narządy wewnętrzne takie jak serce, płuca,
układ pokarmowy ulegają rozwojowi i usprawnieniu. Ich czynności bardziej zbliżają się do funkcji
organizmu dojrzałego. Tętno i ciśnienie krwi normalizuje się, zmienia się także liczba
oddechów. Układ limfatyczny w wieku 3 - 7 lat ulega znacznemu przerostowi, co można
tłumaczyć samoobroną organizmu przed częstymi w tym wieku zakażeniami. Powiększenie
się migdałków i węzłów chłonnych to objawy wzmożonej pracy układu limfatycznego.
W następnym okresie rozwojowym ulega on regresji. Pod koniec wieku
przedszkolnego rozpoczyna się zmiana uzębienia mlecznego na stałe.
Prawidłowo rozwijające się dziecko we wczesnym wieku przedszkolnym powinno posiadać
zdolność koordynacji ruchów. Dotyczy to zarówno koordynacji ruchów głowy, tułowia i kończyn.
W miarę dorastania dziecko stopniowo udoskonala i usprawnia się ruchowo. Dynamikę rozwoju psychicznego dzieci w wieku przedszkolnym charakteryzują przede wszystkim
przemiany w sferze społecznej, emocjonalnej i dynamice procesów poznawczych. Aktywność
intelektualna oraz dociekliwość zwiększają się w połowie wieku przedszkolnego. Następuje także rozkwit
wyobraźni i zdolności fantazjowania, wydłuża się możliwość skupiania uwagi w czasie zajęć dydaktyczno -
rozwojowych w przedszkolu oraz pojawia się twórczość plastyczna (źródło wrażeń i przeżyć estetycznych).
Życie emocjonalne charakteryzuje się żywą dynamiką, impulsywnością i chwiejnością równowagi. W ostatniej
fazie okresu przedszkolnego zwiększają się przejawy woli i możliwości opanowania reakcji impulsywnych,
umiejętności zorganizowanej zabawy z rówieśnikami, przestrzeganie norm moralno - społecznych, a także umiejętność
podporządkowania się wymaganiom życia zbiorowego. Typowymi zachowaniami dziecka w wieku przedszkolnym w poszczególnych etapach rozwoju psychicznego są:

3,5. rok życia: często popisuje się, okazuje dumę z osiągnięcia celu, umie współdziałać w grupie (dzieli się zabawkami, nie przeszkadzają w zabawie innym dzieciom itp.), uczy posługiwać się widelcem i szczoteczką do zębów;

4. rok życia: okazywanie radości (w sposób gwałtowny i przesadny), hałaśliwość, częste objawy agresji, niecierpliwość, niedbałość, egocentryzm, zadawanie wielu pytań;

5. rok życia: małe wyczucie niebezpieczeństwa przy dobrej sprawności ruchowej (np. bieganie po schodach bez trzymania się poręczy lub ściany), dużo fantazji w wypowiedziach, znajomość dni tygodnia, umiejętność rozpoznania i nazwania co najmniej czterech kolorów, orientacja z czego są zrobione niektóre przedmioty;

6. rok życia: wykonywanie najprostszych czynności porządkowych w domu, sprawne chwytanie i odrzucanie piłki, budowanie zdań złożonych z 6 - 7 słów, odróżnianie prawej i lewej strony ciała;

7. rok życia: towarzyskość, zaradność, umiejętność organizowania zabawy z rówieśnikami z podziałem ról i zadań, rozszerzenie zakresu zainteresowań, mniejsza impulsywność reakcji uczuciowych, pojawienie się poczucie odpowiedzialności, przejawy zainteresowań nauką szkolną.

Wiek szkolny - zamyka się w szerokich granicach wieku od siódmego do około dwunastego
roku życia, dlatego też różnice rozwojowe u dzieci końcowych roczników tego okresu są bardzo znaczne.
Dotyczy to zarówno rozwoju somatycznego, jak i psychicznego oraz społecznego.
Ważną cechą somatyczną okresu szkolnego jest rozwój uzębienia stałego. Znamienną cechą
jest znikanie tkanki limfatycznej (u dziecka w wieku przedszkolnym była znacznie rozwinięta).
Wyraźnie zaznacza się szereg różnic w rozwoju somatycznym, zależnych od płci. Dotyczy
to zarówno tempa, jak i rytmu rozwoju fizjologicznego. W wieku szkolnym zauważalny
jest intensywny rozwój psychoruchowy, znaczna koordynacja ruchów, zręczność, a nawet
precyzja. Ruchy są harmonijne i płynne. Systematyczne trenowanie mięśni i stawów
Dla prawidłowego rozwoju układu mięśniowego jest konieczne. Trzeba jednak zwracać uwagę,
aby praca mięśni była rozkładana równomiernie na poszczególne grupy mięśniowe.
Miarą dojrzałości psychofizycznej sześciolatka - siedmiolatka jest osiągnięcie tak zwanej
"dojrzałości szkolnej". Dziecko szybko rozszerza wiadomości o otaczającym je świecie (zadaje dużo pytań), systematyzuje je i nawiązuje do konkretnych sytuacji życiowych. Wtedy dziecko idzie do szkoły, uczy się pisać i czytać. Główny wpływ na przeobrażenia w osobowości dziecka w wieku szkolnym (zwłaszcza w sferze
intelektualnej) ma zmiana dominującej w okresie przedszkolnym formy działalności - zabawy w naukę szkolną. Okres ten charakteryzuje: rozwój uczuć wyższych, intelektualizacja emocji, przeobrażenia w rozwoju mowy (zwiększają jej funkcję symboliczną i związek z myśleniem, które stopniowo przechodzi od konkretno - wyobrażeniowego do słowno - logicznego). Doskonali się spostrzegawczość oraz zdolność do wyodrębniania poszczególnych cech spostrzeganych przedmiotów i ich uogólniania. Samodzielna lektura zaczyna dużą rolę odgrywać. Pod jej wpływem wzbogacają się rodzaje aktywności zabawowej. Typowymi zachowaniami dziecka w wieku szkolnym są: aktywność społeczna, umiejętność
współżycia w zespole oraz panowania nad własnym zachowaniem, powstrzymywanie się od działania pod wpływem emocji, tendencje do chwalenia się, duże poczucie sprawiedliwości, świadomości moralnej i skali stosowanych ocen, zwiększa się aktywność i samodzielność myślenia, pojawia się porównanie, abstrahowanie, uogólnienie. W tym czasie odczuwana jest potrzeba obcowania z rodzicami, ale ich autorytet stopniowo się zmniejsza. Zaczynają dominować wzory rówieśników. Treść zabaw dzieci intelektualizuje się. Występują różnice zainteresowań w zależności od płci, czyli u chłopców zamiłowanie do prac technicznych i majsterkowania, dziewczynek u dziewczynek do szydełkowania, szycia, roboty na drutach.

5. Dojrzewanie
Dojrzewanie to okres między dzieciństwem a dorosłością. Jest powodowane hormonami
płciowymi wytwarzanymi przez organizm dziecka, dzięki którym osiąga cechy charakterystyczne
dla danej płci. Dzieli się na trzy fazy:
o przygotowawcza faza przedpokwitaniowa (prepubertalna)
- trwa około 2 lata, początek
pokwitania ma przebieg utajony i rozpoczyna się między 6./7. a 8. rokiem życia, stopniowo nasilając się.
o faza dojrzewania właściwego (pubertalna) - trwa około 5 lat, pomiędzy 11. a 16. rokiem życia,
o popokwitaniowa faza dorastania (postpubertalna) - w większości przypadków ma miejsce między 18.
a 25. rokiem życia. Pierwszą cechą charakterystyczną tego etapu rozwoju jest jego indywidualny przebieg,
zarówno w sensie czasu występowania jak i nasilenia różnych objawów. Wiek metrykalny przestaje mieć tu znaczenie. W okresie dojrzewania trudno jest ocenić określić wiek napotkanego nastolatka. Dziewczynka piętnastoletnia może być kobietą dojrzałą somatycznie (czyli już nie rośnie i od dawna miesiączkuje), ale może być także jeszcze dzieckiem, które dopiero zaczyna dojrzewać. W okresie tym waga ciała powiększa się wolniej. Proporcje ciała ulegają
zmianie - głowa wydłuża się, głównie dzięki wzrostowi szczęki górnej i żuchwy.
Także rosną łuki brwiowe, małżowiny uszne, nos wydłuża się, zmienia się rysunek ust, gałki oczne są głębiej osadzone. Dziecięcość rysów mija, w związku ze zmianą twarzy. Początkowo twarz brzydnie, jednak po okresie dojrzewania osiągnąć już dorosły wyraz. W tym czasie następuje zakończenie wzrastania uzębienia stałego.

6. Dorosłość
Dorosłość to przedostatni etap rozwoju człowieka. Okres dorosłości w życiu mężczyzn i
kobiet wiązał się zawsze z koniecznością stawiania czoła nowym wyzwaniom, reagowania dzięki
posiadanej wiedzy w sposób właściwy na nieoczekiwane wydarzenia oraz doskonalenia nabytych
wcześniej umiejętności potrzebnych do przystosowania się do środowiska, do jego przekształcania,
do wychowania potomstwa, do zdobywania i utrzymywania władzy, obrony własnej społeczności, a także
przekazywania wierzeń, kultury, zdobyczy technologicznych potrzebnych dla zapewnia wolności sobie
i swoim oraz podporządkowania tych, którzy z racji przynależności do tego samego gatunku są do nas
podobni. Takie stwierdzenie, zapożyczone z antropologii, historii obyczajów oraz etnografii pozwala
nam dodać, iż okres dojrzałości w życiu człowieka, charakteryzujący się osiągnięciem szczytu możliwości
fizycznych, psychologicznych, reprodukcyjnych, a także potwierdzenia się w roli społecznej i
uznania przez innych pewnej pozycji czy supremacji na ścieżce kariery rodzinnej,
pracowniczej czy obywatelskiej daje się określić i opisać również w kategoriach pedagogicznych.
W okresie dorosłości wyróżnia się okres młodzieńczy, okres dojrzałości oraz wiek średni.
Okres młodzieńczy (wczesnej dorosłości) to okres stabilizacji i osiągnięcia harmonii.
Dojście do pełnej dojrzałości płciowej nie jest jednak zakończeniem rozwoju fizycznego i psychicznego.
W dalszym ciągu u dziewcząt i chłopców wyraźnie zwiększa się waga ciała, natomiast w nieznacznym
stopniu wzrost. Praca narządów ciała jest już w pełni dojrzała. Jedynie mózg ulega nadal
zmianom, stad dalszy rozwój i bogacenie się życia psychicznego. Okres wczesnej dorosłości to
przede wszystkim usamodzielnienie. Wiąże się z tym nagły wybór partnera i konieczność
przystosowania się do życia w nowych warunkach, a często także przyjęcie na siebie roli rodzica.
Jest to okres pracy zawodowej i podwyższania kwalifikacji. W tym czasie wybiera się również styl życia.
Okres dojrzałości trwa od 20 - 25 lat do 40 lat. Charakteryzuje się w pełni rozwiniętymi
narządami wewnętrznymi oraz dojrzałością psychiczną. W tym czasie zazwyczaj człowiek osiąga
zamierzone standardy życia i stabilizację materialna. Staje się osobą doświadczoną w życiu
zawodowym. Zdobywa on także umiejętność podejmowania trafnych decyzji. Wykazuje dużą aktywność
zawodową oraz pełni określone funkcje społeczne. Człowiek powinien być wtedy odpowiedzialny za
swoje czyny i za swoją rodzinę. Gdy dzieci opuszczą rodzinny dom, życie dorosłego człowieka ulega
ogromnej zmianie. Znika wtedy wiele obowiązków, co czasami może doprowadzić do stanu przygnębienia.
Za to zyskuje się wtedy wiele czasu. Pod koniec okresu dojrzałości ma miejsce tzw. przekwitanie, czyli proces odwrotny do
pokwitania. Wiek średni charakteryzuje się zmianami
fizjologicznymi, które wiążą się z procesem starzenia. Rozpoczyna się proces utraty zębów, pojawiają się zmarszczki, siwe włosy, zmniejsza się aktywność fizyczna.

7. Starość
Okres starości to proces starzenia się, który postępuje stopniowo, powodując z wiekiem
zmiany w funkcjonowaniu i strukturze organizmu, które powoli powodują ograniczenia i upośledzenia
organizmu. Zmiany starcze są wynikiem zmniejszania się masy tkanek na skutek szybciej postępujących procesów niszczenia
( katabolicznych) niż odnowy i regeneracji ( anabolizmu). Przebieg starzenia się jest zależny m.in. od: trybu życia,
jaki dana osoba prowadziła w młodości, wieku dojrzałym, nałogów, troski o zdrowie, aktywności ruchowej, racjonalnego
odżywiania, pracy i umiarkowanej liczby stresów. Szybkość procesu starzenia się ludzi jest związana z wyposażeniem genetycznym,
w tym m.in. z właściwościami płci, rasy. W tym okresie nasila się wrażliwość organizmu na czynniki środowiskowe, a zwłaszcza chorobowe.
Czas, w jakim mają miejsce zmiany inwolucyjne dzielony jest na podokresy:
o przedstarczy - trwający od ok. 50 do ok. 60 roku życia; w tym okresie pojawia się
zwiększona troska o zdrowie i przyszłość,
o wczesnej starości - mieści się między 65 a 74 rokiem życia; w tym czasie ustaje aktywność
zawodowa, społeczna, nasilają się patologie wielonarządowe, spada sprawność i aktywność ruchowa,
o późnej starości - mieszczący się w granicach 75- 84 roku życia; w tym czasie często konieczna
jest opieka i pielęgnowanie przez osoby drugie, rehabilitacja, socjoterapia geriatryczna,
o sędziwości - po 85 roku życia; ludzie w tym wieku wymagają już intensywnej opieki geriatrycznej.
W procesie starzenia się ważna rolę odgrywa tez płeć osobnika. U kobiet przekwitanie, zwane
okresem klimakteryjnym, jest wcześniejsze niż u mężczyzn. Trwa ono ok. 7 lat i kończy się ustaniem
miesiączki ok. 50 roku życia i nazywamy to menopauzą. Główną przyczyną klimakterium jest starzenie się
jajników. Trzeba jeszcze dodać, że na czas wystąpienia menopauzy wpływają: czynniki genetyczne, rasa,
czynniki środowiska, klimat, tryb życia, alkoholizm, nikotynizm itd. W tym okresie funkcje gruczołów płciowych wywołują pewne przejawy "maskulinizacji" wyglądu,
czyli wystąpienie u kobiety cech somatycznych męskich - zmiana sylwetki ciała, nieprawidłowe owłosienie, obniżenie skali głosu.
Pierwsze oznaki starzenia się zauważalne są w narządzie ruchu. Maleje siła i precyzja ruchów.
Cieńsze stają się włókna kolagenowe, zmniejsza się grubość i elastyczność skóry. W jej obrębie
pojawiają się brodawki, naczyniaki, przebarwienia lub bielactwo. Na twarzy powstają zmarszczki,
na udach i brzuchu tworzą się fałdy. Piersi kobiet staja się opadające, zmniejsza się również
liczba gruczołów potowych. Ma również miejsce powiększenie się masy ciała w efekcie wzrostu otłuszczenia,
jest to np. zwiększenie się obwodu pasa, który jest najbardziej widoczny u mężczyzn.

Tkanka tłuszczowa przemieszcza się w dolne okolice twarzy, tułowia, kończyn dolnych.
U kobiet niekiedy tłuszcz gromadzi się na karku poniżej szyi, tworząc mały garb.
Zaczynają się zmiany w obrębie układu krążenia - w sercu naczyniach krwionośnych.
Zmiany są głównie z powodu odkładania się cholesterolu w ścianach naczyń. Starość jest
okresem bezzębnym. Widoczne są zmiany chodu, postawy, rysów twarzy. Wydłuża się nos i małżowina uszna.
Występuje spadek sprawności fizycznej, bardziej u mężczyzn niż u kobiet. Zmniejsza się odporność na
choroby oraz liczba komórek nerwowych, co zmniejsza możliwości układu nerwowego
(możliwy zanik pamięci, zmniejszanie się koordynacji ruchowej). Człowiek stary mniej śpi,
wentylacja płuc zmniejsza się o 60%. W razie wytrącenia organizmu człowieka starego ze stanu
równowagi powrót do stanu wyjściowego trwa dłużej, mniejsza jest też siła reakcji stresowych.
Opisane zmiany prowadzą w naturalnej postaci do śmierci. Jak wiemy człowiek może żyć ponad
100 lat, jednak najczęściej ginie obecnie nie ze starości, lecz na skutek chorób czy wypadków,
a znacznie skraca jego życie nieracjonalny tryb życia i nadmiar stresów życia codziennego.

Wykonane przez: Agata Waś i Estera Niczyporóg

Darmowy hosting zapewnia PRV.PL